Het belangrijkste voor het bouwen van duurzame woningen in de toekomst zijn misschien niet de innovatieve nieuwe materialen maar het teruggrijpen naar natuurlijke materialen, die al eeuwenlang worden gebruikt. Eén van die materialen, die steeds populairder wordt, is cob (de ideale bouwmix van klei, water, zand en stro).
Cob en klei zijn twee natuurlijke bouwmaterialen, die vaak door elkaar worden gehaald. Ze verschillen echter sterk qua samenstelling en toepassing. Klei is een fijnkorrelige grondsoort, die voornamelijk uit aluminiumoxide, silica en water bestaat. Cob is echter een mengsel van klei, zand en stro (waarover later meer). Cob wordt meestal gebruikt als bouwmateriaal en niet als mortel. Klei of kleipleister wordt daarentegen wel vaak als mortel gebruikt.
Cob kan net zo sterk zijn als beton en worden gebruikt om geïsoleerde en energie-efficiënte huizen te bouwen. Het is ongelooflijk duurzaam met het potentieel om de enorm schadelijke CO2-voetafdruk van de bouwindustrie en van beton in het bijzonder te verminderen.
Cob wordt al eeuwenlang in verschillende delen van de wereld gebruikt om mee te bouwen, vooral in gebieden waar de benodigde materialen gemakkelijk beschikbaar zijn. In dit blog vind je alle informatie, die je moet weten over dit niet-zo-nieuwe, milieuvriendelijke materiaal.
Duurzame, recycleerbare ingrediënten
Klei is een natuurlijk, hernieuwbaar materiaal, dat overal ter wereld voor het oprapen of opgraven ligt. Het wordt vaak uitgegraven om tunnels te maken en vervolgens ergens anders weer gestort. In plaats daarvan kunnen we deze verspilde grondstof ook omzetten in een sterk en effectief bouwmateriaal. Omdat klei overal te vinden is, wordt ook de uitstoot van het transport van materialen met vrachtwagens en schepen over de hele wereld geëlimineerd.
Nadat de grondstoffen zijn gedolven, wordt cob gemengd door stro en zand aan de klei toe te voegen om de structuur ervan te versterken. Alles wat je niet nodig hebt of wat van onvoldoende kwaliteit blijkt te zijn, kan weer tot grondstof worden verwerkt om opnieuw te worden gebruikt. Het materiaal kan ook aan het einde van de levensduur gemakkelijk worden gerecycleerd. Restanten van een mix van traditioneel beton worden vaak zorgvuldig verpakt en in een afvalcontainer gegooid, maar cob kun je gewoon weer voor je tuin gebruiken. Er wordt een minimale hoeveelheid energie en water gebruikt om cob te kunnen maken, dus ook het proces heeft een zeer kleine ecologische voetafdruk.
Met cob groene gebouwen van hoge kwaliteit bouwen
Hoewel duurzame bouwmaterialen op zich belangrijk zijn, is het ook cruciaal dat ze worden gebruikt om woningen te bouwen, die generaties lang een comfortabel thuis bieden en efficiënt zijn. Een huis gemaakt van leem, gebruikt maar een fractie van de energie van een huis gemaakt van beton of bakstenen, dus deze gebouwen zijn gedurende hun hele levensduur groen en zullen huiseigenaren ook nog eens geld besparen.
Cob werkt uitstekend voor het behouden van warmte en het reguleren van de temperatuur, zodat het gebouw het hele jaar door warm blijft en er weinig behoefte is aan centrale verwarming. Het kan helpen bij het reguleren van de binnentemperatuur door de warmte binnen te houden tijdens de wintermaanden en buiten tijdens de zomermaanden. Het stro in het cob-mengsel draagt ook bij aan de isolerende eigenschappen (cob kan namelijk ook vervelende luchtjes absorberen).
Cob biedt ook een natuurlijke brandwerendheid zonder het gebruik van toegevoegde chemicaliën. Dit komt de luchtkwaliteit ten goede en dankzij het ademende vermogen is cob, zelfs bij vochtig en koud weer, ook bestand tegen schimmel. Het is ook zeer geluiddempend, zodat het de bewoners tegen geluidsoverlast beschermt.
Huizen gemaakt van cob zijn ongelooflijk duurzaam en sommige houden het al eeuwen vol. Het materiaal is stabiel en robuust, zodat het niet krimpt, barst of opzwelt bij schommelingen in de relatieve vochtigheid en het is zelfs bestand tegen natuurrampen zoals aardbevingen, branden en overstromingen.
De CO2-uitstoot van de bouw verminderen
De impact van de bouwsector op het milieu is enorm en nu de klimaatverandering snel toeneemt, moet deze sector zijn activiteiten aanzienlijk gaan aanpassen.
Maar we hoeven niet te kiezen tussen gebouwen van hoge kwaliteit en duurzame gebouwen. Door over te schakelen van traditioneel beton op natuurlijke materialen zoals bijvoorbeeld cob kan de impact van de sector drastisch worden verminderd en kunnen er tegelijkertijd warme, comfortabele huizen worden gebouwd.
Meng cob in een dwangmenger
Cob is een natuurlijk, historisch bouwmateriaal dat opnieuw aan populariteit wint dankzij zijn lage CO2-voetafdruk. Traditioneel wordt het met de blote voeten gemengd maar als je de voorkeur geeft aan een veel minder fysiek uitputtende en tijdrovende methode, kan cob tien keer sneller en veel gemakkelijker in een dwangmenger worden gemengd. Bouwen met cob is een zware fysieke taak, dus laat apparaten zoals een dwangmenger maar het zware werk doen. Aangezien cob een zwaar materiaal is, is de ergonomie van het apparaat uiterst belangrijk. Voordelen zoals een standaard voor de cementemmer, telescopische poten, makkelijk te verplaatsen, eenvoudig verwijderbare mengarmen voor reiniging en meer maken deze dwangmenger bijzonder handig in gebruik. Lees ook ons blog over de ergonomie van een dwangmenger.
Nogmaals - cob wordt dus gemaakt van klei, water, zand en stro, om de structuur ervan te versterken. De precieze verhouding tussen zand en klei die je gebruikt, kan echter variëren omdat klei overal ter wereld voorkomt en, afhankelijk van waar het zich bevindt, iets andere eigenschappen heeft. Een goed uitgangspunt is echter om twee delen zand op één deel klei te gebruiken. De benodigde volume van het gemengde cobmateriaal moet wel passen bij de grootte van de gekozen dwangmenger.
SoRoTo heeft het grootste assortiment dwangmengers, van 40 liter tot 300 liter. De standaard armen voor een dwangmenger voldoen prima omdat er geen gruis of steentjes in het mengsel zitten. Mocht je een speciale mix met steentjes groter dan 8mm hebben, dan raden wij je aan om op onze rubberen schoepen over te stappen.
De tandwiel/motor combinatie van onze dwangmengers is met aandacht gekozen voor een maximaal effect, maar wel met de laagst mogelijke aantal ampères zodat je ze ook op stroom kunt aansluiten op plaatsen waar slechts een normale elektriciteitsaansluiting beschikbaar is. Onze standaard mengers hebben een snelheid van 30 omwentelingen per minuut, wat niet alleen optimaal is voor het mengen van beton maar ook voor het mengen van cob. Maar omdat cob een natuurlijk product is, dat alleen maar in vorm ‘gemasseerd’ hoeft te worden, kan onze VARIO-motor (extra vermogen) de mengtijd verkorten of verlengen. De dust controller van SoRoTo kan het vrijkomen van stof bij het mengen verminderen zonder het zicht op het mengsel te belemmeren.
Als je metselemmers nodig hebt om te pleisteren of om te voegen, dan hebben H-buckets van SoRoTo grote voordelen om de ergonomie te verbeteren en het aantal emmers te verminderen dankzij de lange levensduur. Als je kleinere volumes moet mengen, dan kunnen onze elektrische mixers de ook klus klaren - maar wij raden je een kleinere dwangmenger aan om jezelf te besparen.
Hoe meng ik cob?
Laat de dwangmenger draaien en voeg de klei, het zand en het water toe. Het apparaat zal de ingrediënten snel mengen, zodat dit slechts enkele minuten duurt. Als het materiaal te vloeibaar is en niet goed bij elkaar blijft, voeg dan wat meer klei toe.
Vervolgens moet je het stro toevoegen. Maar omdat het mengsel hierdoor taai wordt, kan je dwangmenger het moeilijk krijgen als hij niet krachtig genoeg is. Als je dit probleem ondervindt, kun je het mengsel met wat meer water aanmaken, dan uit de menger halen en het een beetje laten indrogen voordat je ermee aan de slag gaat. Je kunt ook het mengsel zonder stro aanmaken en het toevoegen terwijl je het volgens de traditionele methode aan het stampen bent.
Klaar om te beginnen bouwen met cob? Bekijk het assortiment dwangmengers van SoRoTo eens en vind het perfecte apparaat voor jouw klus.
Disclaimer: deze blogtekst bevat richtlijnen over het gebruik van hennepbeton en het mengen ervan, zoals is aanbevolen door het bedrijf SoRoTo. Het is echter belangrijk om op te merken dat deze richtlijnen alleen voor informatieve doeleinden zijn en niet als vervanging van de richtlijnen van de fabrikant mogen worden beschouwd. SoRoTo raadt gebruikers aan om altijd de instructies en de richtlijnen van de fabrikant voor hun specifieke product te raadplegen om een juist en veilig gebruik te kunnen garanderen. SoRoTo kan niet aansprakelijk worden gesteld voor schade of letsel als gevolg van verkeerd gebruik of een onjuiste toepassing van haar richtlijnen.
